Waarom slapen we en wat zijn de gevolgen als we niet slapen?

Slapen is één van de meest mysterieuze dingen die levende wezens doen. Alle organismen op aarde hebben een soort slaap-waak-ritme en tot dertig jaar geleden wist niemand waarom.

Ongeveer 1/3e deel van je dag (en je leven!) spendeer je in een comateuze toestand, waarin je niet reageert op prikkels, soms onwillekeurige bewegingen maakt en waarin je de gekste dingen kunt beleven, die je je al dan niet pas herinnert op het moment van ontwaken.

Sindsdien heeft de wetenschap zeer veel zaken omtrent slapen en het nut ervan ontdekt, maar nog steeds zijn veel aspecten ervan in nevelen gehuld.

Wat gebeurt er als we slapen?

Wetenschappers hebben een aantal zaken ontdekt die gebeuren tijdens het slapen, door het bekijken en analyseren van hersenactiviteit.

Ook al lijkt het aan de buitenkant alsof er tijdens het slapen niet zoveel gebeurt, je hersenen draaien overuren. En dat is maar goed ook.

Slaapfasen

Er zijn 4 verschillende slaapfasen en een REM-slaap te onderscheiden.

Eerste fase
Ten eerste is er de sluimerfase, deze duurt enkele minuten en gedurende deze fase val je in slaap.

Je lichaamstemperatuur daalt, je lichaam kan schokkerig bewegen, je ogen gaan heen en weer en je ademt onregelmatig.

Tweede fase
Daarna kom je in de tweede fase, de lichte slaap. In deze fase kun je nog wakker worden van geluiden of bewegingen om je heen.

Derde fase
De derde fase is de overgangsfase naar de diepe slaap.

Vierde fase
Vervolgens kom je in de vierde fase terecht. Dat is de diepe slaap, deze fase heeft geen vaste duur voor iedereen, want naarmate je ouder wordt, wordt deze fase steeds korter. In deze fase herstelt je lichaam zich. Je hartslag en je ademhaling gaan omlaag.

REM-slaap
Daarna kom je in de REM-slaap terecht. Delen van je lichaam zijn dan verlamd, je ademhaling wordt onrustig en je ogen bewegen snel heen en weer onder je oogleden.

REM staat voor Rapid Eye Movement wat snelle oog bewegingen betekent. Tijdens deze fase droom je en je hersenen zijn zeer actief.

Naarmate de nacht vordert, worden de perioden van REM-slaap steeds langer. Een gehele slaapcyclus duurt voor volwassenen ongeveer tussen de 90 en 110 minuten en begint dan weer opnieuw.

Tussen je slaapcycli kun je kort wakker worden en bijvoorbeeld merken dat je naar de wc moet, maar meestal val je snel weer in slaap.

Meer weten? Bekijk ons uitgebreide artikel over slaapfasen

• Maar wat gebeurt er nou in je lichaam en in je hersenen als je slaapt?
• Wat voor nuttige dingen worden daar uitgevoerd tijdens de nachtrust?

Korte en lange termijn geheugen

Tijdens je dag maak je ongelooflijk veel mee. Iedere indruk of gebeurtenis wordt in je kortetermijngeheugen geparkeerd.

Aan het eind van de dag staat er een soort wachtrij aan herinneringen, die allemaal geordend en opgeslagen moeten worden. Tijdens je slaap gebeurt dit.

Dit proces kost wel tijd, daarom is het belangrijk dat je op een nacht voldoende slaapt om dit proces te voltooien. Met voldoende slapen wordt bedoeld dat je zoveel mogelijk slaapcycli onafgebroken afrondt.

Niet alleen de REM-slaap is belangrijk voor dit proces, zoals men lang heeft gedacht, kort geleden is ontdekt dat ook de diepe slaap van grote invloed is op de reiniging van het geheugen.

Bovendien zorgt een goede nachtrust ervoor dat je creatiever bent gedurende de dag. Je kunt nieuwe en betere oplossingen voor problemen bedenken als het nachtelijke geheugenproces netjes is afgerond.

Wil jij vanavond al beter slapen? Klik hier en begin direct met de 7-stappen methode (tijdelijk 50% korting)

Herstel van het lichaam

Tijdens de non-actieve slaapfasen staat het fysieke herstel centraal. Tijdens je slaap herstellen wonden sneller en wordt de schade die de dag heeft toegebracht aan je spieren hersteld.

Dat komt omdat er tijdens het slapen meer groeihormonen worden aangemaakt.

Deze hormonen zorgen ervoor dat kinderen groeien en nieuwe cellen worden gecreëerd. Voldoende slapen verbetert en behoudt bovendien een goed immuunsysteem.

Slapen is sowieso goed voor het reguleren van je hormoonspiegel.

Iedere nacht wordt je hormoonspiegel gescand en teruggebracht naar de meest optimale waarden.

Denk aan hormonen die je eetlust reguleren, je humeur en je voortplantingsorganen. Voldoende slapen is dus essentieel in het voorkomen en bestrijden van overgewicht, depressie, psychische stoornissen en onvruchtbaarheid.

Wat gebeurt er als we NIET slapen?

Je hebt nu geleerd waar slaap goed voor is. Op zich interessant, maar misschien ben je nog niet overtuigd van waarom voldoende slapen zo van belang is.

Dat wordt pas echt pijnlijk duidelijk als je slaap wegneemt.

Er bestaat een genetische afwijking die ervoor zorgt dat de drager op een bepaald moment in zijn leven niet meer in diepe slaap kan komen, deze aandoening heet fatale familiaire insomnie.

Gevolg is dat het lichaam vanaf dat moment niet meer kan herstellen, de zieke krijgt paniekaanvallen, begint te hallucineren, raakt dement, verliest de capaciteit om te spreken en overlijdt.

Dit kan allemaal in een tijdsbestek van 7 tot 18 maanden gebeuren en is niet terug te draaien. Deze aandoening toont aan hoe belangrijk slaap is voor het lichaam en leven.

Maak je niet druk! Want gelukkig komt deze ziekte zeer zelden voor. Slechts bij 40 personen wereldwijd.

Wil jij vanavond al beter slapen? Klik hier en begin direct met de 7-stappen methode (tijdelijk 50% korting)

Geheugen

Mensen met een slaaptekort functioneren slechter gedurende de dag.

In een onderzoek kregen mensen twee weken lang 6 uur slaap per nacht.

Hun aandachtsspanne ging omlaag, aan het eind van de 2 weken lag die op hetzelfde niveau als die van mensen die 2 nachten achter elkaar helemaal niet hadden geslapen.

Slaap is absoluut noodzakelijk voor het goed functioneren van het brein!

Immuunsysteem

Het immuunsysteem krijgt ook een flinke knauw wanneer iemand onvoldoende slaapt. Uit onderzoek is gebleken dat er minder anti-lichamen zijn die infecties en tumoren kunnen bestrijden bij slaapgebrek.

Als iemand 4 uur per nacht slaapt zijn er 70% minder anti-lichamen in het lichaam aanwezig. Ook kunnen inentingen minder effectief zijn na een slechte nachtrust.

Meerdere onderzoeken hebben nu aangetoond dat er een significante samenhang is tussen het ontwikkelen van meerdere vormen van kanker en slaapgebrek.

De World Health Organization heeft hierdoor zelfs nachtdiensten aangemerkt als mogelijk kankerverwekkend. Nachtdiensten brengen je slaap-waakritme zodanig in de war dat je cumulatief minder (diep) slaapt en een slaaptekort oploopt.

Structureel slaapgebrek vernietigt de genen die verantwoordelijk zijn voor je immuunsysteem en activeert de genen die verantwoordelijk zijn voor de groei van tumoren, ontstekingen en hart- en vaatziekten.

Humeur

Ook het humeur en emoties worden beïnvloed door slaapgebrek.

Woede-aanvallen, angstaanvallen, stress-stoornissen, depressie en psychische stoornissen kunnen het gevolg zijn van onvoldoende slapen.

Mensen die onvoldoende slapen reageren emotioneler en kunnen negatieve gebeurtenissen minder goed relativeren.

Gevolg is een verhoogd stressniveau, wat weer invloed heeft op je immuunsysteem en je slaap, een neerwaartse spiraal.

Eetlust en obesitas

Onvoldoende slapen heeft tot gevolg dat je lichaam overdag om meer calorieën vraagt om het gebrek aan energie te compenseren.

Slaaptekort leidt tot een ernstig verhoogde aanmaak van het hongerhormoon ghreline, wat ervoor zorgt dat je overdag naar koolhydraten grijpt, vaak suikerrijke voeding.

Iemand die vijf uur of minder per nacht slaapt heeft 50% meer kans om overgewicht te hebben!

Hoeveel slaap heb je gemiddeld nodig?

We weten voor iedere leeftijdsgroep een zeker gemiddelde aan ideale hoeveelheid slaap. Sommige mensen hebben meer slaap nodig, anderen iets minder.

Luister naar je lichaam om erachter te komen of jij genoeg slaap krijgt of dat je meer nodig hebt.

Hoeveel slaap hebben volwassenen nodig?

Volwassenen hebben gemiddeld 8 uur slaap per nacht nodig voor het optimale functioneren van lichaam en geest. Ideaal is tussen de 7 en 9 uur, afhankelijk van je persoonlijke slaapbehoefte.

Hoeveel slaap hebben kinderen nodig?

Jonge kinderen hebben nog steeds erg veel slaap nodig.

Kinderen van 3 tot 5 jaar oud hebben gemiddeld tussen de 10 en 13 uur slaap per nacht nodig. Hier geldt ook dat je moet letten op hoe je kind wakker wordt om erachter te komen of ze voldoende slaap krijgen.

Kinderen tussen de 6 en 12 hebben gemiddeld 9 tot 12 uur slaap nodig.

Tieners van tussen de 13 en 18 jaar oud hebben gemiddeld 8 tot 10 uur slaap nodig.

Onthoud wel goed dat deze leeftijdsgroep van nature een circadisch ritme heeft waarbij ze laat in slaap vallen en laat willen opstaan.

Door school en bijbaantjes is dit niet mogelijk, daarom heeft deze leeftijdsgroep bijna altijd slaaptekort.

Hoeveel slaap hebben baby’s nodig?

Baby’s slapen overdag en ’s nachts erg veel (hopelijk).

Pasgeboren baby’s slapen 14 tot 18 uur per dag, verspreid in kortere en langere dutjes over de dag en nacht.

Vanaf 3 maanden tot 2 jaar oud hebben kinderen ongeveer 12 tot 14 uur slaap per dag nodig, verspreid over een aantal dutjes overdag en een langere slaap ’s nachts.

Slaap is jouw superkracht!

Een van mijn favoriete videos is deze TED-talk. Deze video laat zien waarom een goede nachtrust extreem belangrijk is.

Recordhouder wakker zijn

Randy Gardner heeft in 1964 het wereldrecord wakker zijn gevestigd.

Hij was destijds student aan de Universiteit van San Diego en bleef 11 dagen en 25 minuten, of 264,4 uur achter elkaar wakker.

Een aantal professoren van de universiteit analyseerden zijn gedrag en het onderzoek heeft een grote rol gespeeld in de wetenschap omtrent slaapgebrek en uitputting.

Gardner werd steeds humeuriger, hij kon zich slecht concentreren, raakte paranoïde en begon te hallucineren.

Op de elfde dag kreeg hij de opdracht vanaf het getal 100 steeds 7 af te trekken. Hij stopte bij het getal 65 en gaf aan dat hij was vergeten wat hij aan het doen was.

Onderschat slaap dus niet.

Wil jij vanavond al beter slapen? Klik hier en begin direct met de 7-stappen methode (tijdelijk 50% korting)