Tandenknarsen in je slaap: oorzaken en oplossingen

Tandenknarsen is iets dat iedereen wel eens doet op enig moment in zijn leven.

De meeste mensen knarsen vooral in hun slaap met de tanden, waardoor ze het zelf niet merken. [3] Als iemand wel bewust is dat ze knarsetanden in hun slaap denken ze dat er niet zoveel aan te doen is.

Ze slapen immers en hebben er niet direct invloed op.

Als tandenknarsen langduriger aanhoudt is er vaak wel een onderliggende oorzaak.Wanneer je die onder controle krijgt zal het tandenknarsen ook afnemen.

Dat is belangrijk, aangezien tandenknarsen nare gevolgen kan hebben als het niet behandeld wordt.

Wat is tandenknarsen?

Tandenknarsen valt samen met kaakklemmen onder de medische term bruxisme.

Wanneer iemand overdag last heeft van kaakklemmen is de kans groot dat diegene in zijn of haar slaap ook tandenknarst. [4]

Bij kaakklemmen bijt iemand hard de kiezen op elkaar zonder de kaken te bewegen. Dit lijkt minder ernstig dan tandenknarsen, maar de kracht die bij kaakklemmen vrijkomt is zo intens dat er stukken glazuur van de kiezen kunnen afbreken.

Bij tandenknarsen worden tanden en kiezen langs elkaar heen bewogen, waardoor er een schurend of knarsend geluid te horen is.

Bij beide vormen van bruxisme kan er wel 120 kilo aan kracht op de kaken komen en bij langdurig knarsen kan het gebit ernstig beschadigen. [5]

Tandenknarsen wordt verder gezien als parsomnische stoornis, oftewel een slaapstoornis.

Ook hebben mensen die knarsetanden gedurende de slaap vaak ook last van andere slaapstoornissen zoals slaapapneu en ernstig snurken. [6]

Ongeveer 50% van de mensen knarsetanden kortstondig eens in de zoveel tijd. [1] Ongeveer 8% van de volwassenen knarsetandt, met een hoger percentage in jongere mensen tot ongeveer 3% van mensen ouder dan 60. [2]

Wil jij vanavond al beter slapen? Klik hier en begin direct met de 7-stappen methode (tijdelijk 50% korting)

Oorzaken van tandenknarsen in je slaap

Bruxisme en stress

Bruxisme heeft niet één oorzaak, meerdere dingen kunnen langdurig tandeknarsen veroorzaken en vaak is de combinatie van factoren de grote boosdoener. [7]

Stress, angst, woede en depressie zijn belangrijke oorzaaken van tandenknarsen en kaakklemmen.

Bruxisme is één van de snelst groeiende veroorzakers van gebitsproblemen omdat het aantal mensen dat langdurig stress ervaart zeer snel stijgt. [8]

Andere risicofactoren van nachtelijk bruxisme en bruxisme overdag zijn veelvuldig alcohol- en drugsgebruik (vooral speed en XTC), cafeïneconsumptie en oververmoeidheid.

Daarnaast kan bepaald medicijngebruik het risico van knarsetanden vergroten, denk aan antidepressiva en medicatie tegen ADHD en narcolepsie (een slaapstoornis). [9]

Mensen die roken hebben zelfs 2 keer zoveel kans om in hun slaap te knarsetanden als niet-rokers. [10]

Verder is 40 tot 60% van problematisch tandenknarsen erfelijk bepaald en speelt leeftijd ook een rol.

14 tot 20% van kinderen onder de elf jaar oud lijdt volgens hun ouders aan regelmatig tandenknarsen. Dit neemt af tot 13% bij jongvolwassenen tussen de 18 en 29 jaar oud tot 3% van de zestigplussers. [11]

Een uitzondering op de leeftijdsgroepen zijn mensen die aan dementie, de ziekte van Parkinson of Huntington lijden, daarbij is bruxisme een veelvoorkomend ziekte-effect. [12]

Ten slotte is de kans groot dat je ook knarsetandt of kaakklemt wanneer je aan een slaapstoornis lijdt, zoals slaapapneu en snurken.

Wanneer je slaapapneu en bruxisme hebt, leidt de behandeling van de apneu vaak ook tot een afname van het bruxisme. [13]

Ook wanneer je veel praat in je slaap, slaapverlamming of slaaphallucinaties hebt is er een vergrote kans op nachtelijk tandenknarsen. [14]

Gevolgen tandenknarsen

Gevolgen tandenknarsen

Wanneer tandenknarsen onbehandeld blijft kan het vergaande gevolgen hebben.

Gebit

Door het regelmatig knarsen of kaakklemmen kan het gebit ernstige schade oplopen.

De voortanden kunnen volledig afschuren of afbrokkelen en het reliëf van de kiezen kan verdwijnen waardoor kauwen minder makkelijk gaat en er alleen maar stompjes overblijven.

Door het afbrokkelen van glazuur en stukken van het gebit kan er ernstige cariës optreden en kunnen wortels bloot komen te liggen, wat kan resulteren in ernstige kiespijn en zenuwpijn. Als je kronen, vullingen of gebitsprothesen hebt kunnen deze ernstig beschadigen. [15]

Gezicht

Tandenknarsen kan aanhoudende pijn in kaken, nek en schouders geven. Ook kun je last krijgen van hoofdpijn, soms in episodes zoals migraine en oorpijn. [16]

Ten slotte is het zelfs mogelijk dat door de bruxisme je gezichtsvorm verandert. Je kaakspieren worden extreem sterk waardoor de kaak prominenter wordt en je gebit kan gedeeltelijk verplaatsen waardoor je een (lichte) onderbeet of overbeet kunt krijgen. [17]

Slaap

Ten slotte kan bruxisme verregaande impact hebben op je slaap en die van je eventuele partner.

De pijn en het geluid kan je doen ontwaken als je in de lichte slaapfase of de REM-slaap zit en ook je partner kan last hebben van het geluid.

Doordat je vaker ontwaakt gaat de kwaliteit van je slaap omlaag en krijg je allerlei problemen die ontstaan bij een tekort aan slaap. [18]

Als je partner ook last heeft van slaaptekort en jij je bruxisme niet laat behandelen kan dit ernstige onderlinge spanningen opleveren.

Symptomen en diagnose

Hoe kun je nu zelf herkennen of je mogelijk lijdt aan bruxisme en hoe wordt de diagnose gesteld?

Ten eerste kun je kijken of je één of meerdere van de oorzaken hierboven herkent. Daarnaast zijn er een aantal symptomen waaraan je bruxisme kunt herkennen.

Symptomen

Bruxisme leidt vaak tot pijnklachten, bijvoorbeeld bij het kauwen of praten.

De nek, oren en schouders kunnen ook regelmatig pijnlijk zijn. Bij het opstaan kun je een zere kaak en een doffe, kloppende hoofdpijn hebben die soms de hele dag aanhoudt. [19]

Verder komen mensen er vaak achter dat ze knarsetanden in hun slaap omdat hun partner of familielid ze dat vertelt.

Je kunt slecht slapen en vermoeid wakker worden en soms met stukken tand of kies in je mond ontwaken.

Inspecteer zelf je gebit om eventuele afbrokkelingen of slijtage van reliëf te ontdekken of laat het door je tandarts inspecteren. [20]

Diagnose

Effecten van bruxisme tanden knarsen

Je tandarts kan een vermoedelijke diagnose stellen door je gezicht, mondholte en gebit te inspecteren en vragen te stellen over een mogelijke oorzaak (erfelijkheid, roken et cetera).

Hierbij wordt gekeken naar slijtage op tanden en kiezen en afdrukken van tanden of kiezen in je wang of tandvlees. [21]

Wanneer je tandarts vermoedt dat je aan tandenknarsen lijdt wordt er een slaaponderzoek gedaan. Dat houdt in dat in een slaapkliniek de spierspanning in je kaken, je hersenactiviteit en ademhalingspatronen worden geregistreerd, terwijl je slaapt. [22]

Tegenwoordig kan de diagnose ook gesteld worden op basis van een video-opname van je gezicht terwijl je slaapt. [23]

Behandelingen bij tandenknarsen en kaakklemmen

Er zijn verschillende soorten behandelingen voor bruxisme, losjes gebaseerd op de oorzaak van het probleem.

Daarnaast kun je ter ondersteuning van je behandeling een aantal hulpmiddelen gebruiken om de schade van het bruxisme (tijdelijk) te beperken.

Behandeling bij de tandarts

Bruxisme bitje

De tandarts is een bron van informatie over bruxisme en de behandeling daarvan.

Aan de hand van vragen kan hij of zij de oorzaak van je bruxisme achterhalen en je leefstijl-advies of advies voor verdere behandeling geven.

Verder kan de tandarts een splint of opbeetplaat aanmeten, dat als een bitje kan fungeren om het gebit tegen verdere beschadiging kan beschermen.

Dit is geen langetermijnoplossing en de bitjes worden vaak stukgebeten door bruxisme-patiënten. Wel is het een goede ondersteuning in afwachting van verdere behandeling. [24]

Ten slotte zijn sommige tandartsen gecertificeerde botox-behandelaars. Botox is een spierverslapper en wanneer toegediend in de kaakspieren neemt het bruxisme tijdelijk af.

Behandeling bij de psycholoog

Wanneer het knarsen of klemmen een psychologische oorzaak heeft, zoals angst, depressie, woede of stress, is het belangrijk dat door middel van psychologische therapie de klachten van de oorzaak worden verminderd of opgelost. [25]

Door middel van cognitieve therapie of oefeningen gericht op het gedrag kunnen de psychische klachten verminderd worden en zal ook het nachtelijk knarsetanden afnemen.

De patiënt kan zelf eventueel aan de slag met mindfulness, yoga of meditatie om de effecten van stress verder los te laten.

Behandeling bij de fysiotherapeut

Behandeling Fysiotherapeut

De fysiotherapeut kan in alle gevallen ondersteuning bieden bij bruxisme. Door wetenschappelijk ontwikkelde oefeningen aan de patiënt te leren kan die de spierspanning verminderen.

Problemen met het openen van de mond kan door ontspanningsoefeningen en massage verlicht en verholpen worden.

Het bewust en op therapeutische wijze omgaan met de kaak-, nek- en schouderspieren kan zeer veel verlichting bieden.

Niet alleen van de pijnklachten ten gevolge van het bruxisme, maar ook van het knarsetanden en kaakklemmen zelf. [26]

Oplossingen en hulpmiddelen bij knarsetanden

Een aantal hulpmiddelen kunnen uitkomst bieden om het bruxisme onder controle te krijgen.

Splint of opbeetplaat

Tandenknarsen oplossing

Bij de tandarts kun je een splint aangemeten krijgen. Dit is een soort bitje van 2 tot 3mm dik en is gemaakt van kunsthars.

Er wordt een afdruk van je boventanden gemaakt, op basis daarvan wordt een bitje gemaakt die je draagt tijdens het slapen. De kosten van een splint liggen in Nederland rond de €250,-.

Het dragen van een splint of opbeetplaat kan erg oncomfortabel aanvoelen en de nachtrust (tijdelijk) verstoren.

Een echte oplossing is het niet, maar kan goed gebruikt worden als ondersteuning om verdere schade aan het gebit te voorkomen terwijl je met een andere behandeling de onderliggende oorzaak probeert te verhelpen. [27]

Vrij verkrijgbare tandenknars bitjes

Een splint kan na aanvang van het dragen tijdelijk de pijnklachten aan het gebit verergeren.

Ook zijn er verschillende anti-knars bitjes voor een kleinere prijs verkrijgbaar in de winkels, bijvoorbeeld van het merk Ofille.

Deze gebitsbeschermers zijn aanpasbaar aan de vorm van je gebit, dun en comfortabel maar toch sterk.

Voor zware knarsers zijn de bitjes niet langdurig geschikt, maar wanneer je tijdelijk of licht knarsetandt zijn deze Ofille gebitsbeschermers wel een uitkomst.

anti tandenknarsen bitjes

Bekijk de Ofille bitjes hier

Botox

Bij de tandarts of bij een cosmetisch arts kun je botox in je kaakspieren laten injecteren.

Botox is een spierverslapper en wanneer dit in de kaakspieren gespoten wordt neemt de kracht die je kaken in het klemmen of knarsen kunnen stoppen tijdelijk fors af.

In de meeste klinieken wordt er in totaal 6 tot 8 prikjes gezet, de behandeling duurt 5 tot 10 minuten.

Het spierverslappende resultaat is na 2 dagen tot 2 weken merkbaar en neemt gedurende 3 tot 6 maanden af.

Wanneer tegelijkertijd de onderliggende oorzaak wordt aangepakt kan het nachtelijk tandenknarsen lichtjes of helemaal niet meer terugkomen. [28]

Slaaphygiëne

Een ander hulpmiddel bij bruxisme is het op orde maken van je slaaphygiëne.

Dit heeft tot gevolg dat je zo ontspannen mogelijk je bed ingaat en het bruxisme kan in dat geval verminderen wanneer dit het gevolg is van stress of andere leefstijlkeuzes.

Conclusie: stoppen met tandenknarsen

Tandenknarsen gebit gevolgen voorkomen

Tandenknarsen en kaakklemmen vallen samen onder de medische term bruxisme.

Kaakklemmen of knarsetanden kan het gebit ernstig beschadigen en kan overdag en ’s nachts voor (ernstige) pijnklachten en slapeloosheid zorgen.

Onderliggende oorzaken van bruxisme zijn: erfelijkheid, een andere slaapstoornis zoals slaapapneu of snurken, roken, cafeïne, alcohol, drugs- of medicatiegebruik, stress, trauma, depressie of angst, ziekte en leeftijd.

Gevolgen van bruxisme zijn een ernstig beschadigd gebit, vullingen of gebitsprothesen. Overdag en ’s nachts kan men pijnklachten hebben in de kaken, nek, schouders, oren of migraine-achtige hoofdpijnen.

De slaap van jezelf en van je partner kan door het geluid van het tandenknarsen ernstige verstoord worden.

Bruxisme is niet gemakkelijk te herkennen omdat het vooral in de slaap toeslaat. De meeste mensen herkennen het aan bovengenoemde pijnklachten en partners of familieleden die het opmerken.

Daarnaast kan de tandarts slijtage aan je gebit opmerken. Hij of zij zal ook de waarschijnlijke diagnose stellen.

Bruxisme kan bij de tandarts, de fysiotherapeut en/of de psycholoog behandeld worden.

De tandarts kan een bitje aanmeten om verdere schade aan tanden en kiezen te voorkomen, botox in de kaakspieren spuiten en informatie geven over de oorzaken en verdere behandeling.

De fysiotherapeut geeft ontspannignsoefeningen, massage en maakt je bewust van je bruxisme-gedrag.

De psycholoog kan ten slotte hulp bieden bij angstklachten en stress. Wanneer je dat meer

Wil jij vanavond al beter slapen? Klik hier en begin direct met de 7-stappen methode (tijdelijk 50% korting)

Bronnen:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

view: XS SM MD LG XL